14-19
15
Journal of Clinical Healthcare 3/2017
kańska, spożywanie wody na obszarach rolniczych,
na których używa się dużej ilości pestycydów, lecze-
nie cyklofosfamidem, przebyta RTH z powodu raka
szyjki macicy lub raka gruczołu krokowego. [1-5]
Rak pęcherza moczowego w ok. 90% wywodzi
się z nabłonka przejściowego, rzadszy jest rak
płaskonabłonkowy i gruczołowy. Umiejscawia się
najczęściej na ścianach bocznych niedaleko ujść
moczowodowych. Przerzuty do węzłów chłonnych
daje od 6 do 70% (od Ta do T4) a przerzuty odległe
od 1 do 60% (od Ta do T4) głównie do wątroby i płuc.
Stosunkowo szybko nacieka tkankę okołopęche-
rzową, a następnie pochwę lub macicę u kobiet, a u
mężczyzn - stercz, pęcherzyki nasienne i odbytnicę.
[1,2]
Najczęstszym objawem raka jest krwiomocz,
często masywny ze skrzepami. W późniejszym
stadium rozwoju dołącza się pieczenie przy
oddawaniu moczu, bóle, parcia na pęcherz, często-
mocz. W miarę rozrastania guza pojawia się stały ból
w okolicy nadłonowej. Przy rozpadzie guza mocz
staje się mętny i cuchnący. [4-8]
Rozpoznanie opiera się na badaniu usg nerek i
pęcherza, rtg przeglądowego narządów układu
moczowego. Diagnostykę poszerza się o urografię,
cystoskopię, pneumocystografię, parietografię oraz
angiografię, czy tomografię komputerową. O ostate-
cznym rozpoznaniu choroby nowotworowej decyduje
wynik badania histopatologicznego uzyskanego w
drodze przezcewkowej elektroresekcji. [2-5]
Do nowotworów nienabłonkowych pęcherza moczo-
wego zalicza się złośliwe (mięsak), łagodne (włó-
kniak, włókniakonerwiak, śluzak, mięśniak, naczyniak,
tłuszczak), mieszane (gruczolak chromochłonny,
mięsak chłonny. [2,3]
KAMICA
Na ryzyko zachorowania na kamicę wpływ ma
wiek ( najwięcej zachorowań przypada na 20-50 r.ż.),
płeć ( mężczyźni chorują częściej niż kobiety),
czynniki genetyczne ( predyspozycje rodzinne są
stwierdzane w ok. 25% przypadków), czynniki
anatomiczne powodujące zastój moczu w układzie
moczowym. Ponadto ryzyko zachorowania zwiększa
takich czynników jak: dieta bogatobiałkowa, picie
wody wysokozmineralizowanej, małe dzienne spoży-
cie wody ( poniżej 1200ml/ dobę), ciepły klimat.
Istotną rolę odgrywają również zaburzenia gospodarki
elektrolitowej oraz występowanie chorób metabo-
licznych.[9-11]
Tworzenie się kamieni w drogach moczowych
przebiega w kilku fazach, m.in. poprzez wysycenie
moczu składnikami, z których później tworzą się
kamienie, formowania się jądra kamienia ( nukleacja).
Powstanie złogów jest wprost proporcjonalne do
stopnia przesycenia i niedoborów inhibitorów krystali-
zacji oraz wzrostu pH moczu. Kamienie nerkowe
powstają najczęściej ze szczawianu wapnia +
fosforanów wapnia ( witlokit, bruszyt, apatyt hydroksy-
lowy) - ponad 40% wszystkich kamic dróg moczo-
wych, ze szczawianu wapnia - 35% kamicy, z kwasu
moczowego + moczanów oraz z fosforan magne-
zowo-amonowego – po ok. 10% wszystkich przypad-
ków kamicy. [4,5,12-14]
Na rozpoznanie ukierunkowywuje najczęściej
wywiadem skierowanym na określeniu rodzaju bólu,
intensywności jego nasilenia, kierunku promienio-
wania, związku ze zmianą pozycji ciała. Rodzaj i
nasilenie objawów zależą jednak od umiejscowienia
kamienia w układzie moczowym. W kamicy zmienia
się częstość oddawania moczu, zabarwienie moczu i
występuje bolesność podczas mikcji. Krwiomocz
może mieć różne nasilenie, niekiedy przybiera postać
skrzepów w moczu. Dołączająca się do tego podwyż-
szona temperatura ciała zazwyczaj świadcząca o
zakażeniu dróg moczowych. [4,5]
Podczas badania fizykalnego stwierdzana jest
duża tkliwość okolicy nerki, dodatni objaw Goldflama
( nasilenie bólu podczas wstrząsania okolicy lędźwio-
wej). Dojść może do zmniejszenia objętości moczu,
aż do bezmoczu (bezmocz występuje tylko i
wyłącznie przypadku kamicy obustronnej z
jednoczesnym zablokowaniem odpływu z obu nerek).
Rozpoznanie opiera się na badaniach obrazo-
wych : zdjęciu przeglądowe jamy brzusznej (umożli-
wia lokalizację i wielkość złogów uwapnionych i
cystynowych tzw. złogów cieniujących), ultrasono-
grafii układu moczowego (jedno z najczulszych badań
wykrywających złogi, o skuteczności ok. 95%),
urografii (podstawowe badanie służące ocenie dróg
moczowych, stopnia upośledzenia ich drożności,
lokalizacji złogu i ocenie stopnia sprawności wydziel-
niczej nerek ), cystografii mikcyjnej, ureteropielografii,
tomografii komputerowej spiralnej (metoda o dużej
czułości diagnostycznej, pozwalająca na oceną
wielkości i lokalizacji złogu), angiografia (w angiografii
uwidocznią się zachowane fragmenty miąższu
nerkowego), badaniami izotopowymi (scyntygrafia
